ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (14ο ΜΕΡΟΣ) ΤΕΛΟΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 193-196, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

<<Δύναμις εξήρχετο παρ' αυτού>>

Άνθρωπος πνευματοφόρος σημαίνει και άνθρωπος δυνατός. Όχι κατά το σώμα -αυτό μπορεί να είναι ασθενικώτατο- αλλά ως προς την πνευματική υπόστασι. <<Μέγας ο Κύριος ημών, και μεγάλη η ισχύς αυτού>> (Ψαλμ. 146, 5) διακηρύσσει ο Ψαλμωδός.

Μέρος από την ισχύν αυτή έχουν όλοι οι εκλεκτοί του Θεού, όλοι οι προφήτες, όλοι οι μάρτυρες, όλοι οι όσιοι, όλοι οι αββάδες της Ανατολής και οι στάρετς του Βορρά. Εάν την είχε ή όχι την δύναμι αυτή και ο π. Αμβρόσιος, δεν θα μιλήσουμε εμείς.

Θα δώσουμε τον λόγο στα γεγονότα. Κάποιος χωρικός από την επαρχία της Τούλας είχε φθάσει στο χείλος του γκρεμού. Τον κυρίευσε τέτοια απόγνωσι, που ως μόνη λύσι σκεπτόταν την αυτοκτονία. Αιτία της ελεεινής καταστάσεώς του ήταν το πάθος της μέθης. 

Όσο αγωνιζόταν να απαλλαγή απ' αυτό, τόσο περισσότερο υποδουλωνόταν. Σαν φοβερό χταπόδι τον έπιανε με τα πλοκάμια του και τον έκανε σωστό ράκος. Ήταν για κλάματα! Κάποια ημέρα όμως ο Θεός τον φώτισε και ξεκίνησε για την Όπτινα.

Είχε ακούσει πολλά και θαυμαστά για τον στάρετς που βρισκόταν εκεί. Αλλά στην συνάντησί του με τον π. Αμβρόσιο -τί τον έπιασε;- δεν άνοιγε το στόμα του να πη λέξι. Έτσι πήρε τον λόγο εκείνος:

<<Αδελφέ μου>>, του λέει, <<ξέρεις πού οφείλεται η υποδούλωσίς σου στην οινοποσία; Όταν ήσουν μικρός, τί έκανες; Έκλεβες χρήματα από τον παππού σου που ήταν Επίτροπος της Εκκλησίας, και αγόραζες κρασί. Απ' εκεί ξεκίνησε το κακό. Μη φοβάσαι όμως. Στον Θεόν όλα είναι δυνατά. Με την δύναμί Του θα απαλλαγής από το πάθος που σε τυραννεί>>. 

Στο τέλος τον ευλόγησε, του έδωσε και κάτι βότανα και τον απέλυσε <<εν ειρήνη>>. Σε λίγο καιρό ο άνθρωπος αυτός <<νεκρός ην και ανέζησε>>. Όλοι οι συγχωριανοί του έτριβαν τα μάτια τους από την θαυμαστή μεταβολή του.

Πολλοί θα ζήλευαν τώρα την δύναμί του, την υγεία του και την αυτοκυριαρχία του. Ο Αλέξιος Μαγιόρωφ, κάτοικος της Πετρουπόλεως, ήταν μανιώδης καπνιστής. Ακόμη και τις ημέρες που ήταν άρρωστος στο κρεββάτι, θα κάπνιζε όχι λιγότερα από εβδομηνταπέντε τσιγάρα!

Όλοι οι δικοί του, όλοι οι φίλοι του έπεσαν επάνω του, αλλά αυτός δεν εννοούσε ν' αλλάξη τακτική. Το πάθος είχε ρίξει μέσα του βαθειές ρίζες. Όταν όμως άρχισε να κλονίζεται επικίνδυνα η υγεία του, πήρε την απόφασι να διορθωθή.

Πάλαιψε δύο ολόκληρα χρόνια με τον εαυτό του, αλλά το αποτέλεσμα μηδέν! Τότε του είπαν να ζητήση, την ενίσχυσι του στάρετς Αμβροσίου. Πράγματι, έγραψε μία επιστολή, όπου διεκτραγωδούσε την κατάστασί του.

Ο π. Αμβρόσιος του απάντησε αμέσως. Του υπέδειξε τρόπους για την υπερνίκησι του πάθους. Κυρίως του συνιστούσε να χρησιμοποιήση πνευματικά μέσα (Εξομολόγησι - Θεία Κοινωνία - ιερές μελέτες κλπ). Ο Αλέξιος με πολλή διάθεσι άρχισε να συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις αυτές. Η συνήθεια όμως ήταν πολύ ισχυρή.

Στο πρώτο τσιγάρο που κάπνισε μετά την λήψι της επιστολής, αισθάνθηκε έναν δυνατό πόνο στο κεφάλι, καθώς και ένα αίσθημα αηδίας και αποστροφής προς το κάπνισμα. Στο εξής άναβε τσιγάρα, αλλά μόλις τα πλησίαζε στο στόμα του, ο πονοκέφαλος γινόταν φοβερός.

Έτσι σε λίγο καιρό απηλλάγη από το πάθος του. Μόνο ο πόνος στο κεφάλι του έμεινε. Πηγαίνοντας στην Όπτινα να ευχαριστήση τον π. Αμβρόσιο για το καλό που του έκανε, δοκίμασε και άλλη ευχάριστη έκπληξι.

Ο στάρετς πήρε το ραβδί του και το ακούμπησε πάνω στο κεφάλι του Αλεξίου. Αυτοστιγμεί ο πονοκέφαλος εξαφανίσθηκε. <<Δόξα Σοι, Κύριε! δόξα Σοι>>! αναφωνούσε κατάπληκτος μπροστά στην δύναμι του π. Αμβροσίου. Δυο λόγια προσευχής, ένα κίνημα του ραβδιού, και τα βουνά των παθών διαλύονταν!

Ένας μοναχός της Όπτινα, ο π. Παμβώ, είχε στενές σχέσεις με τον στάρετς. Συχνά πήγαινε στο κελλί του και βοηθούσε στην ψαλμωδία ή στην ανάγνωσι των Ακολουθιών. <<Πάτερ μου>>, του παραπονέθηκε κάποια φορά, <<σήμερα έχω έναν δυνατό πονόδοντο>>.

Ο στάρετς αντί άλλης απαντήσεως τον κτύπησε ελαφρά στο μάγουλο -τις συνήθιζε κάτι τέτοιες ενέργειες' θα εξηγήσουμε αργότερα τον λόγο. Οι άλλοι διακονηταί του π. Αμβροσίου που άκουσαν το ράπισμα αλληλοκοιτάχθηκαν και χαμογέλασαν.

<<Σίγουρα>>, σκέφθηκαν, <<κάποιο λάθος θα έχη κάνει ο π. Παμβώ στην ανάγνωσι>>. Εκείνος τότε στρέφεται προς το μέρος τους. <<Εσάς>>, τους λέει, <<το ράπισμα σας έκανε να γελάσετε. Εμένα όμως μου δημιούργησε τον πιο μεγάλο θαυμασμό>>.

<<Πώς αυτό>>; <<Να!  μου έφυγε αμέσως ο πονόδοντος>>! Ο πρωτότυπος αυτός τρόπος θεραπείαςέγινε γνωστός στους Χριστιανούς. Έτσι ένα από τα πιο χαριτωμένα θεάματα στην Όπτινα ήταν να βλέπης ανθρώπους με σκυμμένο το κεφάλι να λένε στον στάρετς: 

<<Μπάτιουσκα Αμπρόσιμ! Μπάτιουσκα Αμπρόσιμ! Έχω πονοκέφαλο. Κτύπα το κεφάλι μου>>!

Τ Ε Λ Ο Σ

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 193-196, Ωρωπός Αττικής 2004.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (13ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 181-184, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Οι διανοούμενοι

Βοήθεια σημαντική έβρισκαν κοντά στον στάρετς Αμβρόσιο και πολυάριθμοι διανοούμενοι, οι οποίοι την εποχή εκείνη ήταν εκτεθειμένοι σε πολλούς κινδύνους. Τί φοβερές επιδημίες που μάστιζαν τότε τις κεφαλές των μορφωμένων! Ο ένας παρουσιαζόταν ως οπαδός του του λαϊκισμού' πίστευε πως ο λαός σαν άλλος Θεός θα φέρη την σωτηρία.

Ο άλλος πίστευε τον ουμανιστή (=ανθρωπιστή), αλλά ο ουμανισμός του είχε πάρει διάζευξι από το χριστιανικό πνεύμα. Ο τρίτος εμφανιζόταν ως υλιστής, και όλα τα πορίσματα της επιστήμης τα έβλεπε σαν πολύτιμα βέλη της φαρέτρας του.

Ο τέταρτος εκαυχάτο ως ορθολογιστής και ανέβαζε μέχρι τρίτου ουρανού τους Γάλλους εγκυκλοπαιδιστάς. Ο πέμπτος εκήρυσσε τον σοσιαλισμό και σχεδίαζε με κάθε μέσο θεμιτό και αθέμιτο την επανάστασι. <<Θέλετε να επιτύχη η επανάστασις>>; έλεγε. <<Πρέπει να οδηγήσουμε στην διαφθορά την υπάρχουσα κοινωνία>>.

Ο άλλος ελάνσαρε τον μηδενισμό, ο άλλος την χειραφέτησι από την ηθική, ο άλλος τον νιτσεϊσμό, ο άλλος την αναρχία κ.ο.κ. Οι ασκοί του Αιόλου είχαν ανοίξει και οι άνεμοι του χαλασμού απειλούσαν να γκρεμίσουν ό,τι υπήρχε όρθιο στις συνειδήσεις.

Σ' αυτό το εξογκούμενο κύμα του αθεϊσμού και της αποστασίας η Όπτινα με τον θεοφόρο στάρετς ήταν λιμάνι σωτηρίας. Πολλοί διανοούμενοι που είχαν πιασθή στα δίχτυα της απιστίας έβρισκαν εκεί το λυτρωτικό φως.

Κάποιος αναζητής του Θεού που γύρευε χρόνια την αληθινή θρησκεία και που δεν την είχε βρη στον Τολστόϊ κατευθύνθηκε τέλος προς την Όπτινα <<μόνο και μόνο για να ιδή>>. Την ώρα που συναντήθηκαν, σηκώθηκε όρθιος εμπρός του ο στάρετς, τον ατένισε με τα λαμπερά μάτια του και του είπε: <<Λοιπόν, μπορείς να ιδής. Κοίταξε!>>!

Εκείνος αισθάνθηκε εσωτερική αλλοίωσι από το ολοφώτεινο βλέμμα του στάρετς. Η σβησμένη φλόγα άρχισε σιγά - σιγά να ζωντανεύη. Έμεινε πολύν καιρό στην Όπτινα και μια ημέρα ωμολόγησε στον στάρετς: <<Βρήκα την πίστι>>!

Ένας άλλος άπιστος βρέθηκε τυχαία στην περιοχή της Όπτινα και αναγκάσθηκε να διανυκτερεύση στο ξενοδοχείο που υπήρχε έξω από την Μονή. Ο υπεύθυνος για τους ξένους μοναχός κατόρθωσε την άλλη ημέρα να τον οδηγήση στο κελλί του π. Αμβροσίου. Ενώ έβγαινε ο στάρετς από το δωμάτιό του και όλοι ετοιμάσθηκαν να πάρουν την ευλογία του, εκείνος αποτραβήχθηκε λίγο.

Ο στάρετς του ρίχνει μία επίμονη ματιά, προχωρεί προς το μέρος του, τον ευλογεί, τον παίρνει από το χέρι και πηγαίνουν κάπου ιδιαίτερα. Τα αυτιά του απίστου άκουσαν εκεί τα πιο εκπληκτικά πράγματα. <<Μα>>, έλεγε μέσα του, <<και χρόνια να είχα ζήσει μαζί μ' αυτόν τον άνθρωπο, δεν θα γνώριζε τόσο καλά την ζωή μου>>!

Η συζήτησις κράτησε πολλή ώρα και όλα τα οχυρώματα και τα κάστρα της αθεϊας γκρεμίσθηκαν. Το λυχνάρι της πίστεως άρχισε να σκορπίζη πάλι στην καρδιά το φως του. Εξομολογήθηκε, κοινώνησε -είχε δεκαέξι χρόνια να πλησιάση στα Άγια Μυστήρια- και παρέμεινε δύο μήνες ακόμη στην Όπτινα.

Στο εξής γι' αυτόν δεν υπήρχε προσφιλέστερο και ιερότερο πρόσωπο από τον στάρετς. Πολλές φορές τα οχυρά της απιστίας έπεφταν με διαφορετικό τρόπο. Τον είδαμε τον τρόπο αυτό στην περίπτωσι του Λεόντιεφ. Θα τον παρατηρήσουμε και στην ακόλουθη διήγησι. 

Ενώ βάδιζε κάποια ημέρα ο π. Αμβρόσιος μέσα στην Σκήτη αντίκρυσε μία ομάδα προσκυνητών να τον περιμένη. Ήταν άνθρωποι του λαού, απλοί χωρικοί και για να φθάσουν στην Όπτινα διήνυσαν πολλά βέρστια. Προσκύνησαν τον στάρετς, πήραν την ευλογία του και ετοιμάσθηκαν κάτι να του προσφέρουν.

<<Μπάτουσκα>>, του λένε, <<σου φέρνουμε κι ένα δώρο. Μάθαμε πως πονούν τα ποδαράκια σου και σου φτιάξαμε μαλακές μπότες. Να τις φορέσης. Με υγεία>>! Ο στάρετς δέχθηκε συγκινημένος την προσφορά της αγάπης τους και ολοπρόθυμος προχώρησε στην αντιπροσφορά.

Έπρεπε τώρα ν' ακούση τις θλίψεις, τις αγωνίες και τα προβλήματα του καθενός και να σκορπίση το βάλσαμο της παρηγορίας. Εν τω μεταξύ δύο νεαροί κύριοι που ανήκαν στην τάξι των λογίων, παρακολουθούσαν προσεκτικά την σκηνή. Ο ένας απ' αυτούς είχε την ψυχή δηλητηριασμένη από το μικρόβιο του σκεπτικισμού.

Για όλες τις αλήθειες της πίστεως πρόβαλλε τις αμφιβολίες του. Όταν άκουγε εγκώμια για την αγιότητα του π. Αμβροσίου αντιδρούσε έντονα. Τί συνέβη όμως την ώρα αυτή; Καθώς έβλεπε τους απλοϊκούς ανθρώπους να περιστοιχίζουν με αυθόρμητη αγάπη και απέραντη ευλάβεια τον όσιο Γέροντα'

καθώς ατένιζε εκείνον να προσφέρεται ολόψυχα σ' αυτούς για να συμμερισθή τους πόνους τους και να σηκώση τα ψυχικά τους φορτία' καθώς αντίκρυζε το κρυφό μεγαλείο αυτής της σκηνής... όλοι οι πάγοι του σκεπτικισμού αυτομάτως έλιωσαν και η βαρειά πλάκα της αμφιβολίας πετάχθηκε από την καρδιά του.

Πλησιάζει αμέσως τον στάρετς και με φωνή σπασμένη από την συγκίνησι παρακαλεί: Πάτερ! Ευλογήστε με! Αυτό ήταν! Στην ψυχή του άρχισαν να φυτρώνουν τώρα τα άνθη του Παραδείσου. Στο εξής η μεγαλύτερή του χαρά θα ήταν να αποφασίση ένα ταξίδι στην Όπτινα, για να βρεθή κοντά στον άγιο άνθρωπο του Θεού.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 181-184, Ωρωπός Αττικής 2004.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (12ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 163-167, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Αναρίθμητοι μοναχοί πλησίαζαν τον στάρετς και ζητούσαν τις συμβουλές του και τις διδασκαλίες του για την μοναχική ζωή. Ας τον παρακολουθήσουμε κι εμείς στις σοφές του ασκητικές παραινέσεις, αρχίζοντας από εκείνες που απηύθυνε στην Ηγουμένη του Σαμορντίνο Ευφροσύνη.

<<Πριν πέσης να κοιμηθής σταύρωσε το κελλί σου και το κρεββάτι σου λέγοντας, <<Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού...>>. -Μόλις ξυπνήσης το πρωΐ ν' αναφωνής, <<Δόξα σοι ο Θεός!>>. Έτσι έκανε και ο στάρετς Μακάριος. Και να μην φέρνης στο νου σου τα όνειρα που είδες. -Την ώρα που εργάζεται ο μοναχός πρέπει να προσεύχεται. -Να μην αφήνετε τον κανόνα ή τις Ακολουθίες χάριν της εργασίας.

Προσοχή στο σημείο αυτό, για να μη σας τιμωρήση ο Θεός. -Να διαβάζης το πρωΐ, πριν από την εργασία, κάτι πνευματικό, και κατά την διάρκεια της ημέρας να το αναμασάς. Να κάνης δηλαδή όπως τα πρόβατα. Την ημέρα που κοινωνείς να διαβάζης περισσότερο και μάλιστα από την Καινή Διαθήκη. Ιδιαίτερα σου συνιστώ την προς Εφεσίους Επιστολή και την Αποκάλυψι.

-Όταν πέφτης σε κατάκρισι, να λες στον εαυτό σου: <<Υποκριτά, έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ του οφθαλμού σου>>. -Τρεις είναι οι βαθμοί της ταπεινοφροσύνης. Ο πρώτος, να υποτάσσεσαι στους μεγαλυτέρους και να μην υπερυψώνεσαι στους ίσους. Ο δεύτερος, να υποτάσσεσαι στους ίσους και να μην υπευψώνεσαι στους μικροτέρους. Και ο τρίτος, να υποτάσσεσαι στους μικροτέρους και να θεωρής τον εαυτό σου ίσο με τα ζώα και ανάξιο να συναναστρέφεσαι με ανθρώπους.

-Να μην επιτρέπης να σε επαινούν. Από τους επαίνους δεν προκύπτει κανένα όφελος. Οι πολλοί έπαινοι και οι πολλές τιμές και υποκλίσεις μπορεί να έχουν άσχημες συνέπειες. Στο βιβλίο του Αββά Βαρσανουφρίου αναφέρεται ότι το σώμα του Αββά Σερίδου στην εκταφή βγήκε τυμπανιαίο. Γιατί; Διότι ήταν σπουδαίος και ξακουστός Γέροντας, και τιμήθηκε πολύ στην ζωή του.

-Στην ομιλία σου να μην χρησιμοποιής το <<εγώ>>. Ο Ηγούμενος Μωυσής ποτέ δεν το μεταχειριζόταν. Πάντοτε έλεγε <<εμείς>> ή <<αυτό είναι εκ πείρας αποδεδειγμένο>>. -Τα μάτια σου να κοιτάζουν κάτω. Να θυμάσαι ότι <<γη ει και εις γην απελεύση>>. -Να διαβάζης τους λόγους <<Περί ταπεινοφροσύνης>>, <<Περί συνειδήσεως>> και <<Περί θείου φόβου>> του Αββά Δωροθέου.

Συνομιλώντας ο στάρετς με κάποιον αδελφό -ο λόγος ήταν για την ευχή του Ιησού και για τους απρεπείς λογισμούς- του διηγήθηκε την εξής εντυπωσιακή περίπτωσι: -Ερώτησε ένας αδελφός τον άλλον' <<Ποιός σου έμαθε την ευχή του Ιησού>>; κι εκείνος του απάντησε' <<Οι δαίμονες>>.

<<Μα είναι δυνατόν αυτό>>; <<Βεβαίως. Αυτοί με πολεμούσαν με αισχρούς λογισμούς, εγώ αμυνόμουν λέγοντας την ευχή κι έτσι την έμαθα καλά>>. -Μπάτουσκα, ερώτησε κάποιος μοναχός τον π. Αμβρόσιο, τί να κάνω; Την ώρα του κανόνος γεμίζει το μυαλό μου με χίλιους δυο λογισμούς. Η απάντησις του στάρετς ήταν μια χαριτωμένη διήγησις:

-Άκου, αδελφέ μου. Ένας αρχοντοχωριάτης καθισμένος στο άλογό του βρέθηκε εμπρός σ' ένα παζάρι. Έπρεπε να το διασχίση από την μία άκρη ως την άλλη. Κόσμος, φωνές, φασαρία, κακό! Εκείνος όμως δεν ενδιαφερόταν τί γίνεται γύρω του. Το μόνο που έκανε ήταν να σπρώχνη το άλογο, φωνάζοντας συνεχώς ντε-ντε, ντε-ντε.

Έτσι σιγά - σιγά πέρασε την αγορά. Παρόμοια να κάνης και συ. Να κοιτάς στην προσευχή σου και να μη δίνης καμμία σημασία στους λογισμούς. Συχνά, όταν ήταν η συζήτησις για την προσευχή, ετόνιζε την αξία της ευχής του Ιησού. -Να επιμείνης πολύ, έλεγε σ' ένα πνευματικό του τέκνο, στην ευχή του Ιησού. Αυτή θα καθησυχάση την ψυχή σου περισσότερο και από έναν μεγάλο κανόνα προσευχών>>.

Αυτή θα σου φέρη και ταπεινό φρόνημα. Αναφερόμενος στις βασικές αρετές του μοναχού έλεγε: -Για να γίνη κανείς μοναχός, πρέπει να είναι φτιαγμένος από σίδερο ή από χρυσάφι. Το σίδερο σημαίνει την μεγάλη υπομονή και το χρυσάφι την μεγάλη ταπείνωσι. Κάποια φορά ερωτήθηκε:

-Γιατί, πάτερ, στον Ηγούμενο δόθηκε η εξουσία να μεταχειρίζεται τους μοναχούς σαν δουλοπαροίκους; -Κάτι περισσότερο από δουλοπαροίκους, απήντησε. Γιατι οι δουλοπάροικοι υβρίζουν από πίσω τα αφεντικά τους, ενώ οι μοναχοί ούτε αυτό μπορούν να το κάνουν. Ο π. Γεννάδιος, μοναχός της Μονής, διηγείτο κάτι πολύ ενδιαφέρον: 

-Δέκα χρόνια μετά τον ερχομό μου στην Όπτινα ανέλαβα βοηθός κηπουρού. Επειδή υπήρχε πολλή εργασία στους κήπους, μας βοηθούσαν και διάφοροι κοσμικοί, γυναίκες κυρίως, οι οποίοι φυσικά πληρώνονταν από την Μονή. Είχα δέκα χρόνια να έρθω σε επαφή με κοσμικούς. Η συνεργασία μαζί τους με ενοχλούσε στους λογισμούς.

Μία μέρα μαζί με άλλους αδελφούς πήγα στο κελλί του στάρετς, στην Σκήτη. Όταν βγήκε από το δωμάτιό του, μας είδε όλους και μας έδωσε την κοινή ευλογία. Εν συνεχεία μου έριξε ένα προσεκτικό βλέμμα. Λες και διάβασε την εσωτερική μου κατάστασι' σήκωσε το χέρι του και με τον αγκώνα του σκέπασε πολλές φορές τα μάτια του.

Δεν άργησα να ερμηνεύσω την ενέργειά μου. Ήταν σαν να μου έλεγε: <<Αν θέλης να ησυχάσουν οι λογισμοί, να προσέχης την όρασι, να προφυλάττης τα μάτια σου>>. Αυτά και άλλα πολλά εδίδασκε ο στάρετς και διέτρεφε έτσι τα πρόβατα του Χριστού με την πιο εκλεκτή χλόη.

Οι διδασκαλίες του σαν ζωογόνες ηλιαχτίδες δυνάμωναν, εθέρμαιναν κι εφώτιζαν τις ψυχές. Απολαύσαμε κι εμείς λίγο στο κεφάλαιο αυτό τα λόγια της Χάριτος που έβγαιναν από το αγιασμένο στόμα του. Είθε να βρουν γόνιμο έδαφος στις ψυχές μας και να καρποφορήσουν.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 163-167, Ωρωπός Αττικής 2004.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (11ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 155-159, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Τα λόγια της Χάριτος

Όταν ο στάρετς απευθυνόταν στα πλήθη των Χριστιανών που σαν διψασμένα ελάφια ζητούσαν να ξεδιψάσουν κοντά του, άφηνε να βγαίνουν από το στόμα του τα ρείθρα της ουρανίου σοφίας. <<Πάτερ, πώς πρέπει να ζούμε; Πώς θα επιτύχουμε την σωτηρία μας>>; ερωτούσε ο λαός.

Κι εκείνος σαν τον Βαπτιστή Ιωάννη απαντούσε: <<Να ζούμε χωρίς να απελπιζώμεθα, χωρίς να κατακρίνουμε, χωρίς να πικραίνουμε κανέναν και όλους να τους τιμούμε>>. <<Πάτερ>>, έλεγε κάποιος, <<είναι δυνατόν να ζούμε μέσα στον κόσμο και να σωθούμε>>; <<Βεβαίως, μπορούμε>>, απαντούσε, <<εάν δεν ζούμε με το τραλαλά, αλλά με την ησυχία και την ταπείνωσι>>.

Άλλες φορές η απάντησις στις ερωτήσεις αυτού του είδους ήταν: <<Πρέπει να ζούμε με ευθύτητα, χωρίς υποκρισίες και φαρισαϊσμούς>>. <<Να ομοιάζη η πορεία της ζωής μας με την πορεία της ρόδας. Στην ρόδα ένα σημείο εγγίζει στην γη και το υπόλοιπο μέρος της βρίσκεται ανυψωμένο. Έτσι ας συμβαίνη και στην ζωή μας, και όχι να βυθιζώμεθα ολοσχερώς στα γήϊνα>>.

Πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας χειρότερον απ' όλους>>. Ιδιαίτερα επέμενε στην απόκτησι ταπεινού φρονήματος. Σαν βοσκός λογικών προβάτων που ήταν, έψαλλε συχνά με την ποιμενική του φλογέρα τα εγκώμια της ταπεινοφροσύνης. Με παροιμίες, με πατερικά ρητά, με διαφόρων ειδών ιστορίες, με τρόπο ήπιο, με ύφος ελεγκτικό, <<πολυμερώς και πολυτρόπως>> ωδηγούσε το ποίμνιό του στον δρόμο της ταπεινώσεως. 

-Χωρίς την ταπείνωση, έλεγε, δεν σώζεται ο άνθρωπος. Αν πιστεύουμε πως από δική μας αξία σωζόμεθα, έχουμε απατηθή. Θα σας αναφέρω ένα διδακτικό περιστατικό.

Μία επιφανής αρχόντισσα, αρκετά ευσεβής, αλλά και όχι αρκετά ταπεινή, καθώς κοιμόταν είδε ένα συγκλονιστικό όνειρο: Πάνω σε ένδοξο θρόνο ο δίκαιος Κριτής! Και απέναντί του πλήθη λαού, μεταξύ των οποίων και η ιδία. Ο Χριστός ετοιμαζόταν να καλέση πλησίον του τους εκλεκτούς.

Εκείνη που βασιζόταν στις αρετές της και στις καλωσύνες της περίμενε μεγάλες τιμές, αλλά έπεσε έξω στην πρόβλεψί της. Κάποια ταπεινή χωριατοπούλα εκρίθη άξια για την πρώτη θέσι. Δεύτερος ήταν ένας φτωχός χωρικός που φορούσε μάλιστα και τσαρούχια. Ακολούθησαν στην σειρά πλήθη απλοϊκών ανθρώπων.

Σε μια στιγμή ο Κύριος έπαυσε να προσκαλή άλλους. Εκείνη πάνω στην απελπισία της αποφάσισε να τον πλησιάση και να του υπενθυμίση τα καλά έργα που είχε κάνει. Ο Χριστός όμως απέστρεψε εντελώς το πρόσωπό του απ' αυτήν. Εξουθενωμένη πλέον, <<κάλαμος συντετριμμένος>>, έπεσε στο έδαφος, έκλαψε και ανεγνώρισε ταπεινά πως πράγματι δεν της άξιζε η ουράνιος βασιλεία.

Να, αγαπητοί μου -εδώ δυνάμωσε την φωνή του ο στάρετς- το ταπεινό φρόνημα! Έτσι πρέπει να σκεπτώμεθα όλοι. Όταν ξύπνησε από το όνειρο η αρχόντισσα, δεν τόλμησε πια να φιλοξενήση υπερήφανες ιδέες στην ψυχή της. Της έδωσε ο Θεός με το όνειρο αυτό ένα αξέχαστο μάθημα. -Μα, πάτερ, ερώτησε κάποιος, τόσο πολύ επικίνδυνη είναι η υπερηφάνεια;

-Παιδί μου, του απάντησε, φρόντισε να περιτυλίξης τον εαυτό σου με την ταπείνωσι, και τότε δεν έχεις να φοβηθής τίποτε, έστω και αν ο ουρανός πέση επάνω στην γη. Τα λόγια αυτά του στάρετς μας δείχνουν πόσο καλά κατείχε τα πατερικά κείμενα. Να τί γράφει σχετικώς ο Αββάς Ισαάκ: <<Εάν κολληθή ο ουρανός τη γη, ο ταπεινόφρων ου θροείται>> (Λόγος 81ος).

Ο ποιμενικός του αυλός απέδιδε πιστά τις μελωδίες των μεγάλων διδασκάλων της Εκκλησίας. Την ώρα που έδινε την κοινή ευλογία στα πλήθη συνήθιζε πάντοτε να τους προσφέρη κάποια σύντομη και επιγραμματική διδασκαλία. <<Ο Θεός>>, είπε κάποτε, <<στέλνει το έλεός του μόνο στους ταπεινούς>>.

<<Η ταπείνωσις>>, ανέφερε σε άλλη περίπτωσι, <<τοποθετεί τον άνθρωπο εμπρός στην πύλη της ουρανίου βασιλείας>>. Εμφορούμενος από προφητικό πνεύμα ο στάρετς ετόνιζε όπως οι προφήτες της Βίβλου, ότι ο Θεός κατευθύνει την πορεία της ζωής μας βάσει απαρασαλεύτων ηθικών νόμων.

Εδίδασκε πως στον αμαρτωλό άνθρωπο είναι αναπόφευκτη η συντριβή. Και αν αυτός δεν αγκαλιάση μόνος του την συντριβή και την ταπείνωσι, θα τον ταπεινώσουν οι περιστάσεις, πράγμα πολύ αναγκαίο και πολύ ωφέλιμο για την ψυχή του. Υπεγράμμιζε ακόμη ότι η άνεσις, η ευημερία και οι επιτυχίες σπρώχνουν την ψυχή στην υπερηφάνεια, και γι' αυτό η αγάπη του Θεού παραχωρεί τις διάφορες δοκιμασίες και θλίψεις.

-Παρατηρήστε την μηλολόνθη (είδος κανθάρου), τους έλεγε. Όταν είναι ζεστός ο καιρός και λάμπη ο ήλιος, τρέχει παντού, βομβίζει, υπερηφανεύεται. Όλα τα δάση και τα λειβάδια είναι δικά της. Όταν όμως κρυφθή ο ήλιος και φυσήξη παγωμένος άνεμος, ξεχνά τα υπερήφανα ταξείδια της, τρυπώνει μέσα στα φύλλα και ούτε καν ακούγεται.

Έτσι συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Η λάμψις της ευτυχίας φέρνει την έπαρσι. Η παγωνιά όμως των συμφορών οδηγεί στην ταπείνωσι. Όχι μόνο με ωραίες παραβολικές εικόνες, αλλά και με ευχάριστα ανέκδοτα εμπέδωνε ο στάρετς στον λαό τις υψηλές αυτές αλήθειες.

-Θα γινόταν σ' ένα σπίτι επίσημο γεύμα. Ένας από τους υπηρέτες του οικοδεσπότη πήγε να ειδοποιήση κάποιον προσκεκλημένο, ο οποίος τύχαινε να έχη υψηλή ιδέα για τον εαυτό του. Μόλις είδε τον υπηρέτη, του λέει: <<Εσένα έστειλε ο κύριός σου για να με προσκαλέση; Δεν υπήρχε κανένα σπουδαιότερο πρόσωπο;

<<Στους σπουδαίους>>, αποκρίθηκε εκείνος, <<ο κύριός μου έστειλε τους σπουδαίους>>. Στην αφεντιά σου όμως έστειλε εμένα>>. Έτσι πήρε ένα καλό μάθημα ο υπερήφανος και αγέρωχος εκείνος άνθρωπος. Αυτός βέβαια ήθελε πάντοτε να εξυψώνη τον εαυτό του' έρχονταν όμως οι περιστάσεις που τον εταπείνωναν.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 155-159, Ωρωπός Αττικής 2004.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (10ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 142-146, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Πολύ πρωί, στις 4 π.μ., ο στάρετς κτυπούσε το σήμαντρο. Έρχονταν αμέσως στο κελλί του οι διακονηταί και διάβαζαν την πρωινή Ακολουθία. Έπειτα, για λόγους υγείας, έπλενε λίγο το σώμα του με χλιαρό νερό, ενώ συγχρόνως άρχιζε το στάρτσεστβο.

Δηλαδή, οι υποτακτικοί του εγνώριζαν θέματα επισκεπτών που δεν τακτοποιήθηκαν την προηγούμενη ημέρα και και άρχιζαν τις ερωτήσεις: <<Κάποιος αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα. Τί λύσι του συνιστάτε; Ή <<κάποιος σκέπτεται να ενεργήση έτσι. Του δίνετε ευλογία ή όχι>>; Έπρεπε από ενωρίς να αρχίση το έργο, γιατί διαφορετικά δεν θα προλάβαιναν. Το πρωινό τσάι ακολούθως συνδυαζόταν με την υπαγόρευσι επιστολών.

Ο π. Κλήμης Ζέντεργολμ ήταν αναντικατάστατος στο έργο αυτό. Την ώρα αυτή ακούγονταν τα πρώτα κτυπήματα της πόρτας και του κουδουνιού. Ο κόσμος με αγωνία περίμενε. Και τί κόσμος; Όχι δέκα και είκοσι, αλλά εκατό και παραπάνω. Όσο αργοπορούσε να βγη ο στάρετς, τόσο εκείνοι ανησυχούσαν.

Έβγαινε ο π. Μιχαήλ έξω και τον κατέκλυζαν φωνές και διαμαρτυρίες. -Να, φώναζε ο ένας, μία εβδομάδα πέρασε, και δεν μπόρεσα να τον ιδώ. -Εγώ, φώναζε ο άλλος, έχω δύο εβδομάδες που περιμένω. Γιατί δεν του μιλήσατε ακόμη για την περίπτωσί μου; Επέστρεφε στον π. Αμβρόσιο. -Τί κόσμος είναι έξω; ερωτούσε εκείνος. -Μοσχοβίτες, Βιαζεμίτες, Τουλίτες, Μπελεφσίτες, Κασιρσίτες και άλλοι λαοί!

-Πες τους να περιμένουν λίγο. Οι υποτακτικοί του στάρετς είχαν κι' αυτοί τις πνευματικές τους ανάγκες. Την ώρα λοιπόν που ντυνόταν και ετοιμαζόταν για να βγη -το ντύσιμο αργούσε λίγο, γιατί έπρεπε να αλλάξη τα ιδρωμένα ρούχα του-  απηύθυνε σ' αυτούς λόγια εποικοδομής. Βγαίνοντας από το κελλί του συζητούσε πρώτα με τους άνδρες και έπειτα πήγαινε στην χιμπάρκα.

Οι γυναίκες μεταξύ των οποίων παρευρίσκονταν πολλές μοναχές, ήταν κατά κανόνα πολυπληθέστερες και τον απασχολούσαν περισσότερο και τον κούραζαν αρκετά. Ανάμεσά τους παρουσιάζονταν και μερικές με τεράστια δήθεν προβλήματα και θλίψεις, ενώ κατ' ουσίαν δεν συνέβαινε τίποτε. Ήταν άθλος υπομονής να τα βγάζη πέρα κανείς μαζί τους. 

Πολλές φορές αντικρύζοντας αυτά τα πρόσωπα ο π. Αμβρόσιος έλεγε χαριεντιζόμενος: -Υπέμεινε ο προφήτης Ελισσαίος, υπέμεινε ο Μωϋσής, υπέμεινε ο Ηλίας. Θα υπομείνω λοιπόν κι εγώ. Όταν πήγαινε η ώρα 12, απεσύρετο στο κελλί του π. Ιωσήφ και ενημέρωνε ένα τέταρτο για το μεσημβρινό γεύμα.

Τρώγοντας τακτοποιούσε και διάφορα θέματα για τα οποία τον ερωτούσαν οι υποτακτικοί του. Άλλες φορές για να ηρεμήση λίγο από την πνευματική έντασι έβαζε και του διάβαζαν μύθους του Κριλώφ. Πόσο χαριτωμένοι, πόσο σοφοί και διδακτικοί ήταν! Είχε κατορθώσει ο συγγραφεύς, που ήταν σχεδόν σύγχρονος, να αποθησαυρίση μέσα τους όλη την πείρα και την σοφία του ρωσικού λαού. Λίγα κείμενα ενθουσίασαν τόσο πολύ το αναγνωστικό κοινό. 

Ο π. Αμβρόσιος αγαπούσε και εκτιμούσε υπερβολικά τους χαριτωμένους αυτούς μύθους. Μάλιστα, όταν ήθελε να κάμη λόγο σε κάποιον για ένα ελάττωμά του, αντί άλλου του έδινε να διαβάση έναν ωρισμένο μύθο. Έτσι με ωραίο τρόπο του υποδείκνυε αυτό που έπρεπε. Τελειώνοντας το γεύμα αν ήταν αδιάθετος δεχόταν πολλούς μαζί μέσα στο δωμάτιο του π. Ιωσήφ' τους έλεγε κάτι ωφέλιμο, τους ευλογούσε και ξεκινούσε για το κελλί του.

Από πίσω του όμως ακούγονταν φωνές: <<Παππούλη, παππούλη, γιατί φεύγεις; Εμένα δεν θα μου πης δυο λόγια;>>... Αν, καθώς έμπαινε στο δωμάτιό του, δεν προλάβαινε να βάλη τον σύρτη στην πόρτα, ο κόσμος ήταν έτοιμος να εισορμήση μέσα στο κελλί του. Για την ασθενική του κράσι η μεσημβρινή ανάπαυσις ήταν άτι περισσότερο από αναγκαία.

Όταν αισθανόταν πως είχε αρκετές δυνάμεις, δεν παρέμενε μετά το μεσημβρινό γεύμα στο δωμάτιο του π. Ιωσήφ, αλλά έβγαινε έξω στην αυλή ή στην χιμπάρκα. Πανηγύριζαν τότε οι Χριστιανοί, γιατί θα απελάμβαναν όλοι τον στάρετς και τις θεόπνευστες διδαχές του. Εκείνος καθισμένος σε μία καρέκλα και αυτοί γονατισμένοι γύρω του. Θέαμα συγκινητικό! 

Εδώ μπορούσε όποιος ήθελε να υποβάλη ποικίλες ερωτήσεις και να πάρη την απάντησι. -Πάτερ, έλεγε κάποιος, η Αγία Γραφή μας συνιστά να είμαστε <<φρόνιμοι ως οι όφεις>>. Εξηγήστε μας την σημασία αυτής της φράσεως. -Το φίδι, απαντούσε εκείνος, όταν έρθη ο καιρός για να αλλάξη το δέρμα του περνά μέσα από στενό μέρος. Έτσι με ευκολία απαλλάσσεται από το παλαιό περίβλημα. Ομοίως κι εμείς.

Για να αποβάλλουμε τον παλαιό άνθρωπο, πρέπει να περάσουμε την στενή οδό του Ευαγγελίου. Αλλά και κάτι άλλο. Μπροστά στον κίνδυνο το φίδι ενδιαφέρεται μόνο να προστατεύση το κεφάλι του. Ας το μιμηθούμε. Πρώτιστο μέλημά μας ας είναι η περιφρούρησις της πίστεως. Αν η πίστις διατηρηθή, όλα τα άλλα διορθώνονται.

-Πάτερ, ερωτούσε ο άλλος. Όταν χωρίς να το θέλω περνούν από το νου μου αισχροί λογισμοί, αμαρτάνω; -Άκουσε, παιδί μου. Κάποια ασκήτρια, η Αικατερίνη Σενέϊσκαγια, εταλαιπωρείτο πολύ καιρό από ακάθαρτες σκέψεις. Στο τέλος την επισκέφθηκε ο Χριστός, και αμέσως τις απομάκρυνε. <<Πού ήσουν τόσο καιρό, γλυκύτατε Ιησού μου;>> τον ερώτησε. <<Ήμουν μέσα στην καρδιά σου>>, της απήντησε.

<<Στην καρδιά μου; Μα, αφού ήταν γεμάτη από ακάθαρτους λογισμούς>>. <<Ήμουν στην καρδιά σου, γιατί εσύ κανέναν από τους λογισμούς αυτούς δεν αποδέχθηκες.

Αντιθέτως προσπαθούσες να τους διώξης. Δεν μπορούσες ν' απαλλαγής απ' αυτούς και υπέφερες. Αγωνιζόσουν όμως εναντίον τους. Έτσι μου παραχωρούσες μέρος στην καρδιά σου>>.

Ποιό είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Όταν δεν συγκατατιθέμεθα στις άσχημες σκέψεις, δεν έχουμε ενοχή.

Συνηθισμένα θέματα που έθιγε ο στάρετς στις συγκεντρώσεις αυτές ήταν για την υπομονή, για την συγκαταβατικόητα, για την άσκησι βίας επί του εαυτού μας. Οι ακροαταί του από τις πολλές φορές που άκουγαν τα σχετικά ευαγγελικά συνθήματα, τα απεστήθισαν.

<<Η βασιλεία των ουρανών βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν>> (Ματθ. ια' 12). <<Διά πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού>> (Πράξ. ιδ' 22). <<Ο υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται>> (Ματθ. ι' 22) κ.λπ. Δεν ήταν μόνο η διδασκαλία. Πολλοί είχαν έρθει από μακρυά, ειδικά για να πάρουν την ευλογία του. -Πάτερ, εφώναζαν, θέλω να με ευλογήσης. Γι' αυτό ήρθα.

Με τις διδαχές όμως και τις ευλογίες περνούσε πολλή ώρα. Ένας από τους υποτακτικούς του υπενθύμιζε τότε πως έχει ανάγκη αναπαύσεως. Εκείνος με πολλή χάρι ετοιμαζόταν να επιστρέψη στο δωμάτιό του. Έβγαζε το σκουφάκι του και έκανε μια υπόκλισι. -Αισθάνομαι πολύ υποχρεωμένος απέναντί σας, τους έλεγε, αλλά ο π. Μιχαήλ μου είπε πως είναι ώρα... 

Όταν όμως είχε πρόθεσι να παραμείνη περισσότερο κοντά τους, αντιμετώπιζε διαφορετικά την περίπτωσι. Αν του έλεγε ο μαθητής του ότι είναι η ώρα 2, του απαντούσε: <<Να γυρίσης πίσω το ρολόϊ και να την κάνης 1>>! Όταν αποχαιρετούσε πλέον τον κόσμο και επέστρεφε, δεν έλειπαν οι διαμαρτυρίες.

Δεν ήταν ασυνήθιστο να τον τραβούν μερικοί από την άκρη του ράσου ζητώντας να τους πη κάποιον λόγο. Και δεν ήταν σπάνιο να μένη το ράσο στα χέρια τους, και να του το φέρνουν έπειτα οι υποτακτικοί στο κελλί του. Την ώρα της μεσημβρινής διακοπής επικρατούσε άκρα ησυχία, γιατί οι πόρτες όλες έκλειναν και οι επισκέπτες αποσύρονταν στους ξενώνες του Μοναστηριού. 

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 142-146, Ωρωπός Αττικής 2004.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (9ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 135-138, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Ήταν να θαυμάζη κανείς βλέποντας τα πλήθη των Χριστιανών να τρέχουν στο κελλί του δάσους. Μεγάλος μαγνήτης η αγιότης! Για την υγεία όμως του ασθενικού στάρετς η πολυκοσμία αυτή είχε δυσάρεστες συνέπειες.

<<Η υγεία μου>>, έγραφε ο ίδιος στον Επίσκοπο του Ταμπώφ Πέτρο, <<τώρα χειροτέρευσε όσο ποτέ άλλοτε. Αυτό το καλοκαίρι -του 1871- δέχθηκα στο ησυχαστήριό μου πολυάριθμες επισκέψεις. Κουράσθηκα και εξαντλήθηκα υπερβολικά. Από τον Αύγουστο έπεσα στο κρεββάτι και η φοβερή πάθησίς μου, οι αιμορραγίες, με ταλαιπώρησαν επί ένα μήνα>>.

Αυτή την φορά οι ιατρικές εντολές υπήρξαν αυστηρές. Μία πινακίδα αναρτήθηκε στην πόρτα του ερημητηρίου που έδειχνε την κρισιμότητα της καταστάσεώς του. <<Οι ιατροί>>, έγραφε, <<απαγορεύουν στον στάρετς να δέχεται επισκέψεις>>. Έρχονταν ώρες που η αρρώστια του έφερνε οδυνηρούς πόνους.

Κάποια νύχτα τόσο υπέφερε που νόμιζε ότι τελειώνει πια η ζωή του. Φρόντιζε όμως να τα αποκρύπτη όλα, για να μη στενοχωρή και τους άλλους. Μόνο μετά από καιρό τα απεκάλυπτε. Τους έλεγε: -Τότε σας έκρυψα τις οδύνες μου. Τώρα θα σας τις πω για να ξελαφρώσω.

Στο ίδιο δάσος που είχε το ερημητήριό του ο στάρετς, σε απόστασι ενός χιλιομέτρου ασκήτευε και ο π. Ελισσαίος, μία μορφή από τις πιο ευλογημένες που πέρασαν από την Όπτινα. Γεμάτος ειρήνη, αθωότητα και απλότητα, ταπεινός και πλήρης θείας χάριτος. Την καλοκαιρινή περίοδο που ο π. Αμβρόσιος γινόταν γείτονάς του, τον επισκεπτόταν συχνά και του έδινε ιδιαίτερη χαρά.

Επίσκεψις του π. Ελισσαίου εσήμαινε πνευματική ευφροσύνη. Σαν να ερχόταν στο πρόσωπο του κουρασμένου στάρετς δροσερή αύρα. -Πενήντα δύο ολόκληρα χρόνια ο π. Ελισσαίος έκανε υποτακτικός στην Όπτινα και η ταπείνωσίς του έμεινε παροιμιώδης.

-Έλα, πάτερ Ελισσαίε, του έλεγε ο Ηγούμενος Ισαάκιος, ετοιμάσου να σε κάνουμε μικρόσχημο μοναχό, να σου φορέσουμε μανδύα.

-Όχι. Εγώ δεν είμαι άξιος γι' αυτό. -Έλα τότε να σε κάνουμε ρασοφόρο. -Όχι. Εγώ ούτε για ρασοφόρος είμαι άξιος, απαντούσε πάλι ταπεινά. Ο Ηγούμενος του μιλούσε τότε με αυστηρότητα: -Αφού αρνείσαι, θα σε στείλουμε να υπηρετής συνεχώς στην κουζίνα.

-Να με στείλετε. Για μένα αυτό θα είναι η ρασοφορία. -Θα σε κανονίσουμε με πολλές μετάνοιες. -Να μου τον βάλετε αυτόν τον κανόνα. Για μένα αυτό θα είναι ο μανδύας. Έτσι αντιμετώπιζε τα πράγματα ο ταπεινός π. Ελισσαίος και περνούσαν οι δεκαετίες, εγήρασε και καμμία προαγωγή δεν πήρε. Έμεινε για πάντα δόκιμος.

Οι αδελφοί όμως τον εσέβονταν υπερβολικά και τον αποκαλούσαν <<πάτερ>>, παρ' όλο που δεν είχε καρή μοναχός. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο δάσος, άλλοτε σ' ένα δικό του μικρό κελλί και άλλοτε στο φυλάκιο, γιατί έκανε και χρέη δασοφύλακος. Απομονωμένος μέσα στο ήσυχο δάσος και βυθισμένος στην προσευχή, εξαϋλώθηκε.

Τόση παιδική και αγγελική χάρι είχε επάνω του, ώστε και τα ζώα του δάσους τον αγαπούσαν. Σκηνές από την ερημική ζωή του θα αποτελούσαν τα πιο εκλεκτά θέματα ενός ζωγράφου. Τον χειμώνα -τί ανεπανάληπτη σκηνή!- έβγαινε έξω από το κελλί του, έρριχνε στο κεφάλι του, στους ώμους του, στα γένεια του και στα χέρια του κανναβούρι και έδινε το σύνθημα:

-Πτίτσκι, πτίτσκι, πτίτσκι! (Πουλάκια, πουλάκια, πουλάκια!). Και αμέσως ακούγονταν αναρίθμητα φτερουγίσματα και σφυρίγματα χαράς. Το κεφάλι του, το πρόσωπό του, τα χέρια του γέμιζαν πουλιά.

Ο χαριτωμένος ερημίτης, οι φτερωτοί φίλοι του που τσιμπούσαν με λαιμαργία τους σπόρους, το χιόνι που έπεφτε, τα λευκοντυμένα δένδρα... όλα μαζί θύμιζαν εικόνες του Παραδείσου. Σκηνή εδεμική! Πολλοί αδελφοί της Μονής που έτυχε να απολαύσουν αυτό το θέαμα νόμιζαν πως αντίκρυζαν θεϊκή οπτασία.

Κάποια φορά προχωρώντας ο π. Ελισσαίος στο δάσος βρέθηκε αντιμέτωπος με λύκους. Τον προσπέρασαν σαν γνώριμο φίλο τους χωρίς να τον ενοχλήσουν καθόλου! Στον ειρηνικό ερημίτη, έμψυχα, άψυχα, ήμερα, άγρια, όλα του φέρονταν ειρηνικά.

<<Ειρήνευσον εν σεαυτώ>>, γράφει ο Αββάς Ισαάκ, <<και ειρηνεύσει σοι ο ουρανός και η γη>>. Στα εβδομήντα πέντε του χρόνια αρρώστησε βαρειά, προσεβλήθη από παράλυσι, και μετεφέρθη στο νοσοκομείο της Μονής.

Λίγο πριν κοιμηθή τον επισκέφθηκε κάποιος μοναχός. -Κάνε υπομονή, πάτερ Ελισσαίε, του είπε, και ο Κύριος θα σου χαρίση την αιωνία παρηγορία. -Δόξα τω Θεώ, απήντησε εκείνος. Μήπως σ' αυτή την ζωή δεν με παρηγορούσε;

Με αξίωσε να τον αγαπώ, να τον υμνώ και να τον δοξάζω. Και εδώ με τον Θεόν, και εκεί με τον Θεόν. Παντού καλά είναι. <<Μεθ' ημών ο Θεός. Γνώτε έθνη και ηττάσθε, ότι μεθ' ημών ο Θεός>>. Αυτός υπήρξε ο π. Ελισσαίος.

Δόξα στην αγία Ορθοδοξία μας που κρύβει στους κόλπους της τέτοιες αγγελόμορφες υπάρξεις. Ας δώσουμε κι εμείς την καρδιά μας σ' αυτήν, ας τρυγήσουμε τους ουράνιους θησαυρούς της, και τότε η ζωή μας θα μεταβληθή σ' ένα δοξολογικό άσμα, όπως και του π. Ελισαίου.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 135-138, Ωρωπός Αττικής 2004.

ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (8ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 128-133, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Μέσα στο δάσος

Διαρκώς το έργο του στάρετς Αμβροσίου έπαιρνε μεγάλες διαστάσεις. Μερικοί διακονηταί του ήταν τώρα απαραίτητοι πιο πολύ από κάθε άλλο. Για ένα διάστημα ο μοναχός που τον υπηρετούσε έλειψε από κοντά του γιατί έτυχε να αρρωστήση. Την περίοδο αυτή ακριβώς παρουσιάσθηκαν δύο καινούργιοι δόκιμοι στην Σκήτη.

Ήταν εκλεκτοί σε όλα τους, και τους προσέλαβε ο στάρετς στο κελλί του. Χρόνια πολλά στάθηκαν πλάϊ του και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους. Ο ένας μάλιστα εξ αυτών, ο π. Ιωσήφ, έμελλε να τον διαδεχθή στο στάρτσεστβο. Ανάμεσα σ' εκείνους που βοηθούσαν στο κελλί του στάρετς ανήκε και ο Κωνσταντίνος Ζέντεργολμ, που τότε είχε ασπασθή τον μοναχισμό και ωνομάσθηκε Κλήμης.

Δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο. Είχε σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, σημείωσε μεγάλη επίδοσι στην αρχαία ελληνική φιλολογία και ήταν ονομαστός ανάμεσα στους κύκλους των επιστημόνων. Ο στάρετς δεν απαντούσε να βρη ικανώτερο γραμματέα απ' αυτόν. Έλεγε κάποιος Πατήρ:

<<Εάν μη εψηθώμεν διά των πειρασμών, Θεώ ηδύτατος άρτος γενέσθαι ου δυνάμεθα>> (Όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν Σαλός).

Τον στάρετς Αμβρόσιο στην ηλικία των πενηνταέξι ετών και εξής τον ταλαιπώρησαν υπερβολικοί πειρασμοί ασθενειών. Κυριολεκτικά τον έψησαν στον κλίβανο του πόνου. Από την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου του 1868, μέχρι την αρχή του Οκτωβρίου υπέφερε από συνεχείς αιμορραγίες.

Ήταν η πρώτη εμφάνισις της μάστιγος αυτής, η οποία κατά διαλείμματα τον επισκεπτόταν και στα επόμενα έτη. Στις αρχές του Νοεμβρίου από τις συνεχιζόμενες αιμορραγίες και ένα δυνατό κρυολόγημα έπαθε φλεγμονή στο δεξιό του του μάτι, πράγμα που τον υποχρέωσε επί δύο μήνες να μην διαβάζη τίποτε. Πολλά δεινά παρουσιάσθηκαν.

Στις όχθες του ποταμού Ζίζντρι, δύο ώρες μακρυά από την Όπτινα, υπήρχε μία περιοχή που ανήκε στο Μοναστήρι. Προσφερόταν και για ψάρεμα. Ο στάρετς Αμβρόσιος και παλαιότερα επισκεπτόταν το μέρος αυτό τα καλοκαίρια' τώρα δε με τις καινούργιες δοκιμασίες της υγείας του ήταν επιτακτική ανάγκη να μεταφερθή σ' αυτήν την εξοχή. Εκτός από τον ποταμό και την πεδιάδα συναντούσες εκεί και πυκνό δάσος. 

Μέσα σ' αυτό υπήρχε ένα ερημικό κελλί που ανήκε επίσης στην Μονή, ωνομαζόταν Αριστάρχοβοϊ -ο πρώτος του μοναχός ήταν κάποιος π. Αρίσταρχος. Άρεσε πολύ στον στάρετς το κελλί αυτό και δεν άργισε να γίνη ένοικός του. Για ένα ένα - δύο άτομα ήταν ό,τι έπρεπε. Άρχισαν όμως να καταφθάνουν πολλοί επισκέπτες, οπότε η στενότης του χώρου δημιουργούσε προβλήματα.

Κάτι έπρεπε να γίνη. Να δοθή μία λύσις. Πιο μακρυά, σε απόστασι εξακοσίων μέτρων περίπου, υπήρχε χώρος ιδεώδης. Αν μπορούσε να κτισθή εκεί ένα ευρύχωρο ερημητήριο!... Τοποθεσία εξαιρετική! Γύρω - γύρω δάσος πυκνότατο και στην μέση ένα μικρό λιβάδι. Και ησυχία άκρα! Σωστό βασίλειο της γαλήνης.

Τα αφωσιωμένα πνευματικά τέκνα του στάρετς ανέλαβαν να πραγματοποιήσουν την ιδέα του. <<Εμπρός>>, έλεγαν, <<να ξεκουράσουμε τον μπάτουσκα. Να φτιάξουμε ένα καλό κελλί. Να βοηθήσουμε να αναλάβη η υγεία του. Αν μας λείψη, αν τον χάσουμε, πού αλλού θα βρούμε τέτοιον πνευματικό πατέρα; Μέσα σε λίγους μήνες η περιοχή έγινε αγνώριστη.

Στο άλλοτε ερημικό λιβάδι πρόβαλε ένα ζηλευτό ησυχαστήριο. Με όλα τα απαραίτητα κτίσματα, με μάνδρα, με μικρό κήπο, με ενυδρείο. Έξω από την μάνδρα φυτεύθηκαν συκιές, φραγκοσταφυλιές και χαμοκερασιές. Όλα τακτοποιημένα και καλλωπισμένα. Ό,τι καλύτερο μπορούσε να γίνη, μέσα στα πλαίσια βέβαια τα μοναχικά.

Στα μέσα του Ιουλίου του 187ο, ο π. Αμβρόσιος μαζί με τους διακονητάς του εγκατέλειψε το Αριστάρχοβοϊ και εγκαταστάθηκε εδώ. Στα εγκαίνια της νέας του κατοικίας ήρθαν μερικοί Πατέρες από την Όπτινα, έγινε αγιασμός, διαβάσθηκαν οι σχετικές ευχές από το Μέγα Ευχολόγιο, προσφέρθηκε ένα κέρασμα και όλοι ευχήθηκαν καλή διαμονή.

Ο στάρετς εζήτησε ιδιαίτερα στις προσευχές του την προστασία της Θεοτόκου, του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Αμβροσίου. Στην περίοδο που σχεδιαζόταν -ένα χρόνο ενωρίτερα- το νέο αυτό οίκημα, αναφέρεται το επόμενο χαριτωμένο περιστατικό.

Ήταν 2 Σεπτεμβρίου, ημέρα σημαντική, γιατί εώρταζε η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Καλούγας. Ο στάρετς βρισκόταν στον χώρο αυτόν περιστοιχισμένος από τον π. Ιωσήφ, τον π. Κλήμη, τον π. Μιχαήλ Στρούκωφ και τον μικρό Ευγένιο, γιο του τελευταίου -πατέρας και παιδί εγκατέλειψαν τον κόσμο και ασπάσθηκαν την μοναχική ζωή.

-Εδώ, αδελφοί μου, τους λέει, αν θέλη ο Θεός θα κτίσουμε ένα ερημητήριο. Ας ευλογήση κάποιος, παρακαλώ, το μέρος. Όλοι απόρησαν. Τί ήταν αυτοί μπροστά στον στάρετς για να δίνουν ευλογίες; Ποιός θα τολμούσε να προβή σε  τέτοια ενέργεια; Αλλά και εκείνος δεν άργησε να βρη λύσι. Πιάνει το δεξί χέρι του μικρού Ευγενίου το υψώνει και ευλογεί τρεις φορές τον τόπο, ενώ συγχρόνως τον έβαλε να επαναλαμβάνη την φράσι:

<<Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν. Ο Θεός ας ευλογήση την διαμονή μας εδώ>>. Στην καρδιά του στάρετς έλαμπε το φως της ταπεινοφροσύνης, της υψοποιού αυτής αρετής, η οποία χαριτώνει τον άνθρωπο. Μία λάμψι από το φως αυτό, την διακρίνουμε και στο περιστατικό που διηγηθήκαμε:

Αφού δεν υπήρχαν μεγαλύτεροί του να δώσουν την ευλογία, κατέφυγε στους υποτακτικούς του' και αφού αυτοί αρνήθηκαν, στράφηκε στον μικρό Ευγένιο. Πίστευε πως ο Θεός θα πρόσεχε τα λόγια του αθώου αυτού παιδιού.

Την περίοδο του καλοκαιριού ο π. Αμβρόσιος παρέμενε κατά κανόνα στο ερημητήριο. Μόνο μερικές Κυριακές ή μεγάλες εορτές επέστρεφε στην Σκήτη, γιατί έπρεπε, εκτός των άλλων, να εξομολογήση τον Προϊστάμενο, τους Ιερείς και τους Διακόνους που θα λειτουργούσαν.

Συν τω χρόνω το μονοπάτι που οδηγούσε στο κελλί του άρχισαν να το συχνοδιαβαίνουν πολλοί.

Ήταν έτοιμοι να αναζητήσουν παντού τον στάρετς χωρίς να υπολογίσουν την απόστασι ή τον κόπο. Αρκεί να τον έβλεπαν, να έπαιρναν την ευλογία του, να άκουγαν τις συμβουλές του, και όλη η κούραση θα ελησμονείτο.

<<Υπετέμνετο γαρ την επί τοις αλγεινοίς αίσθησιν ο πόθος της αρετής του ανδρός>>, όπως θα έλεγε ο Όσιος Νείλος για κάποια αντίστοιχη περίπτωσι. Ο π. Κλήμης βρισκόταν συχνά στο ερημητήριο. Βοηθούσε τον πνευματικό του πατέρα σε γραφικές εργασίες.

Στις ελεύθερες ώρες εισχωρούσε στο δάσος και βυθιζόταν εκεί στην ανάγνωσι κάποιου πατερικού βιβλίου. Είχε πάντοτε μαζί του κι ένα πρωτότυπο ραβδί που δίπλωνε και γινόταν κάθισμα. Την σιγή του δάσους την διατάρασσαν μόνο τα βήματα των πολυαρίθμων επισκεπτών που βάδιζαν προς το κελλί του στάρετς.

Η νεκρά και στείρα έρημος άρχισε να ζωντανεύη. Συνεπαρμένος από το γεγονός αυτό ο λόγιος μοναχός αναφωνούσε κάθε τόσο με ενθουσιασμό: <<Εξήνθησεν η έρημος ωσεί κρίνα>>.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 128-133, Ωρωπός Αττικής 2004.